Plaatsen waar je niet wilt zijn

Met dit blogbericht start ik de miniserie 'Plaatsen waar je niet wilt zijn'. De titel van de serie zegt eigenlijk genoeg, want iedereen kan wel een plek bedenken waar hij of zij liever niet is. Of liever niet gezien wordt...

Ergens niet willen zijn, omdat je er niet gezien wilt worden, komt bij mij -en ik denk bij meer autisten- niet zo vaak voor. Als ik iets leuk vind, schaam ik me er namelijk niet voor.
In mijn puberteit was ik fan van een -naar men in de klas vond- erg duffe artiest en daar werd ik mee gepest. In plaats van meteen van idool te veranderen en een wat coolere uit te zoeken, hield ik volhardend stand in mijn fiep, want ik vond dat ik leuk mocht vinden wat ik leuk vond.
Het zorgde er helaas wel voor dat de klas veranderde van een plek waar wat te leren viel in een plek waar ik niet wilde zijn. En liever ook niet meer gezien wilde worden. Aan de andere kant was mijn leergierigheid net zo groot als mijn koppigheid, dus de leerplicht was niet het enige wat me naar school deed bleven gaan.

De fiep voor de artiest -voor wie ik naar rustige theaters kon en niet naar zaaltjes met gillende meiden hoefde- heeft me vriendschappen en aardig wat zelfvertrouwen gekost. Maar het heeft me ook wat opgeleverd, want nu ik de veertig gepasseerd ben, ben ik nog steeds mezelf. Ik heb in de puberteit gelukkig nooit geleerd een ander te worden en daar pluk ik nog steeds de vruchten van.

Als je geleerd hebt om op waardige wijze nergens bij te horen, hoef je geen goudgeld uit te geven aan spullen waardoor het lijkt alsof je toch ergens bij hoort. Ik geef wel goudgeld uit, maar aan de spullen die ík hebben wil. Niet aan spullen waarvan de goegemeente vindt dat ik ze moet hebben om iemand te zijn.

Geld moet iedereen uitgeven, of je nou ergens bij hoort of niet. Veel geld wordt uitgegeven op plaatsen waar mensen liever niet gezien worden, zoals de wallen, het casino of een skihutparty. Er wordt ook veel geld uitgegeven op plaatsen waar autisten liever niet zijn. En laten dat net plaatsen zijn waar neurotypischen juist erg veel plezier aan beleven; de bioscoop, de concerthal, het pretpark, festivals, winkelstraten, markten en braderieën. Ik wil er best gezien worden. Ik wil er ook wel zijn. Maar als ik er geweest ben, heb ik soms spijt dat ik er was: "Het was gezellig, maar nu moet ik een week thuisblijven."

In de onregelmatig te verschijnen afleveringen van de miniserie 'Plaatsen waar je niet wilt zijn' beschrijf ik plekken waar je als autist van moet bijkomen als je er geweest bent. Hoe drukker, hoe prikkelender en dus hoe vermoeiender. Ik hoop inzicht te geven in wat een (drukke) plek met je doet als je overspoeld wordt door autistische waarnemingen. En die zijn verre van paranormaal.

'Neurotypisch' en ander jargon

In autismeland komen veel woorden voor die 'normale' mensen niet gebruiken. Wat is neurotypisch? Wat is een fiep en wat doe je daarmee? Wat is fladderen?

Hieronder staat een lijstje met woorden die je in deze blog geregeld langs zal zien komen. Het lijstje is nog niet lang, maar ik ben zelf ook nog bezig het jargon te leren kennen. Zodra ik een nieuw woord weet, komt het in dit bericht te staan.

• Active but odd - mensen met een ASS die contact maken en contact van anderen niet afwijzen. De manier waarop deze groep autisten contact maakt is echter 'vreemd'; men praat alleen maar tegen de ander en luistert niet naar die ander, of men claimt diegene totaal in het contact zodat deze geen contact met andere mensen kan zoeken. Wat ook kan is dat de Active But Odd wel luistert, maar alleen geanimeerd kan praten over diepgaande zaken. Zo iemand ben ik. Tja, oppervlakkig is zo oppervlakkig, hè?
• Aloof - Een aloof iemand is iemand die geen contact met mensen maakt en ook niet reageert als iemand contact met hem probeert te maken.
• Asperger - Hans Asperger is de man die het hoogfunctionerend autisme ontdekt heeft. Naar hem is het Syndroom van Asperger genoemd.
• ASS - Autisme Spectrum Stoornis.
• Autisme - een ontwikkelingsstoornis in de hersenen.
• Autismespectrum - de uitersten en alles ertussen in waarin de soort, de mate en de ernst van autisme wordt beschreven.
  
• Fiep - een liefhebberij die degene die het liefheeft niet los kan laten. Als iemand urenlang over niets anders kan praten dan -ik noem maar een hobby- de perronnen 2 van alle stations ter wereld, dan heeft diegene een fiep. Een fiep is (bijna) dwangmatig, maar daar zijn gradaties in.
  
• Fladderen - een beweging met de armen alsof de persoon die dat doet elk moment op kan stijgen. Iemand met een ASS -je weet nu wat dat is  :-) - gaat fladderen als hij of zij opgewonden raakt, boos wordt of bang is. Juichen heb ik vaak gedaan, maar gefladderd heb ik nooit, tenzij het voor een dansje op school was.
• Hoogfunctionerend autisme - autisme bij mensen met een normale tot hoge intelligentie c.q. begaafdheid.
  
• Neurotypisch (NT) - de psychiatrische benaming voor iemand die 'normaal' is. Veel mensen met een psychiatrische aandoening gebruiken het woord 'neurotypisch' liever dan het woord 'normaal'. En geef ze eens ongelijk; hoeveel normale neurotypischen ben je in je leven tegengekomen? ;-)
• Neurotypische Stoornis - wat ben ik blij dat ik die niet heb! ☺
• Passief - een passief is iemand die zelf geen contact maakt, maar contact van anderen niet afwijst.
• PDD-NOS - is de afkorting van Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified. Als je PDD-NOS hebt, heb je kenmerken van klassiek autisme, maar je hebt ze niet allemaal.
  Zo vertoon ik geen stereotiep gedrag; mijn klosjes garen staan niét op kleur gerangschikt kaarsrecht in een met wiskundige precisie gebouwd kastje. Voor meer info over PDD-NOS kan je terecht op Wikipedia.
• Syndroom van Asperger -  een vorm van autisme waarbij de persoon een normale - tot hoge intelligentie heeft.